"Oprócz szlachty zagrodowej i chłopów mieszkali tu też [na Kurpiach Białych] Kurpie - wolni ludzie królewscy, którzy mieli prawo do noszenia broni i żyli z lasu, parając się myślistwem, smolarstwem, bartnictwem, wyrębem, czasem też przemytem i rozbojem. Gdy w XVII w. Puszcza Biała wyludniała się na skutek zarazy kapituła pułtuska biskupstwa płockiego przesiedliła tu Kurpiów zza Narwi, kiedyś zwanej Zagajnicą, dziś Puszcza Zieloną."[s.82]
Profesor Henryk Samsonowicz wspomina również o odnalezionej w Ostrowi Mazowieckiej umowie z XVIII w. zawartej między proboszczem a gminą żydowską oraz o najstarszej księdze parafialnej - z 1592 r. odnalezionej w kościele w Andrzejewie pod Ostrowią Mazowiecką.
Samsonowicz Henryk : Na ojcowiźnie. Polityka, 2011, nr 30, s. 80-83
wtorek, 27 grudnia 2011
wtorek, 13 grudnia 2011
Kurpie : powieść historyczna
W Podlaskiej Bibliotece Cyfrowej dostępna jest powieść historyczna z 1938 r.pt. "Kurpie" .Autor, Kazimierz Władysław Wójcicki opisuje wydarzenia z 1708 r, najazd Szwedów i bohaterską obronę ludu kurpiowskiego.
piątek, 18 listopada 2011
czwartek, 17 listopada 2011
Byśki i nowe latko
„… na Kurpiach gospodynie i ich dorastające córki piekły fafernuchy. Były to słodkie, korzenne, dość twarde ciastka w formie kulek, prostokątów lub rombów, zagniatane z dodatkiem miodu, pieprzu, mar¬chwi, tartego pasternaku. Częstowały nimi przychodzących z wizytą kawalerów. Ciastka te służyły im także do zabawy zwanej „cet" i „lich". Korzystny wynik „cet"- i jednocześnie zapowiedź rychłego ślubu -uzy¬skiwała osoba, której udało się pochwycić parzystą liczbę ciasteczek; natomiast ich liczba nieparzysta i wynik „lich "wróżyły pozostanie w pa¬nieńskim lub kawalerskim stanie, przynajmniej przez najbliższy rok.
W wigilie Nowego Roku i w święto Trzech Króli, na Kurpiach. Podlasiu. na Wamiii i Mazurach pieczono z ciasta w formie zwierzątek, pojedyncze zwane byśkami (mogły również przedstawiać dwa koniki, świnki, gąski, jelonki, pieski, niedźwiedzie, zające itp.) lub wy¬pieki złożone z kilku albo nawet kilkunastu zwierzątek, umieszczonych na okrę¬gu i wówczas nazywane nowym latkiem. Miały one przez cały, nadchodzący rok zapewniać myśliwym sukcesy podczas polowań, a gospodarzom pomyślność w ich pracy, a głównie w zabiegach hodowlanych. Były także wielkim, świątecznym przysmakiem dzieci.”
Ogrodowska B.: Polskie obrzędy i zwyczaje doroczne. Warszawa, 2005, s. 64-65
Gwara Kurpiowska
„Gwara kurpiowska wykazuje wiele cech wspólnych bądź dla języka ogólnopolskiego (np. asynchroniczna wymowa samogłosek nosowych, nierozróżnianie h dźwięcznego i bezdźwięcznego, większość struktur gramatycznych, zanik iloczasu), bądź dla gwar dialektu mazowieckiego (np. mazurzenie). Większość cech kurpiowskich ma swoje odpowiedniki również w innych gwarach polskich, a na odrębność składa się ich zestaw. „
Wikipedia http://pl.wikipedia.org/wiki/Gwara_kurpiowska
Wikipedia http://pl.wikipedia.org/wiki/Gwara_kurpiowska
wtorek, 15 listopada 2011
Zwyczaje i obrzędy - Zima
W wigilię Bożego Narodzenia pierwszego gościa, zwłaszcza mężczyznę sadzano na stołku, co miało zapewnić powodzenie w hodowli kur. W pierwszy dzień świąt Bożego Narodzenia istniał zwyczaj rzucania podczas mszy świętej grochem w modlących się. Miało to zapewnić dobry urodzaj.
Kielak B.: Rok obrzędowy Puszczy Zielonej. Ostrołęka, 1984, s. 1-2
niedziela, 13 listopada 2011
Wycinanka kurpiowska
"Oprócz tych niedawno zastosowanych ozdób, nowością dla drugiej połowy XIX w. było wprowadzenie ażurowych jednobarwnych wycinanek z farbowanego zwykłego papieru, potem robionych na własny użytek i na sprzedaż z kolorowego glansowanego papieru, najczęściej w kolorach czarnym, brązowym, czerwonym i zielonym, wykonanych nożycami do strzyżenia owiec. Były to, tak bardzo dzisiaj rozpowszechnione: kółka, gwiazdy oraz „Leluje”, których formy i motywy często przypominały elementy sztuki rzeźbiarskiej(rogi jelenia, koguty, ptaki itp.), dawniej szeroko rozwiniętej w Borach Ostrołęckich."
Niedziałkowska Z.: Puszcza Zielona Bory Ostrołęckie. Warszawa, 1981 s. 116-118
sobota, 12 listopada 2011
Informacja archiwalna - istotne źródło wiedzy o przeszłości
Źródła informacji archiwalnej
Archiwa są skarbnicą naszej historii. Obecnie podejmowane są działania mające na celu digitalizację cennych archiwaliów. W prezentacji zamieściłam propozycję - jak można wykorzystać archiwalnąinformację cyfrową na lekcjach historii.
View more presentations from Edyta321
piątek, 11 listopada 2011
Wnętrze chaty kurpiowskiej
"W kącie piec z płytą, w innym w pobliżu okna kołowrotek i krosno. Na ścianach jeden lub dwa rzędy obrazów sakralnych i gdzieniegdzie pozawieszane dzbanuszki. Z sufitu zwisający pająk misternie zrobiony ze wstąg kolorowych bibułek lub ze słomy i kolorowej bibułki, z której kwiaty ozdabiały też krzyżyk stojący na stoliku. [...] Z głównej izby prowadziły drzwi do alkierza - mniejszej izby, utrzymywanej czysto i porządnie, w której znajdowało się łóżko wysoko zasłane pasiakiem - buronką z dwoma lub trzema poduszkami i jaśkiem w białych, lnianych poszewkach..."Niedziałkowska Z.: Puszcza Zielona, Bory Ostrołęckie. Warszawa, 1981, s. 116-118
Chata kurpiowska
"Obszerny dom drewniany, o prostym węgle (kącie), słomą kryty, przedstawia czworobok, którego jedna ściana bywa zwykle półtora razy dłuższa od drugiej. Dom taki odwrócony jest, prawie zawsze do drogi szczytem, w którym wycięte są dwa duże okna. [...] Z boku od obszernego, czysto utrzymanego podwórza wchodzi się do obszernej sieni a potem do izby, z której najczęściej tylko sama framuga, nie opatrzona drzwiami, prowadzi do alkierza czyli alkowy (komory)."Kolberg Oskar : Mazowsze. Cz. 4. Poznań, 1964, s. 90-91.
Odsyłam do strony Kurpiowszczyzna - moja ojczyzna. Tam zamieszczono zdjęcia Chaty kurpiowskiej.
Czy warto wykorzystywać nowoczesne technologie w nauczaniu?
"W polskiej szkole smartfony, tablety i czytniki e-booków są traktowane z podejrzliwością. Technologia "przyjazna" dla edukacji to typowy komputer szkolny, kilkuletni PC. Tymczasem poza szkołą, uczniów otacza coraz większa różnorodność e-narzędzi, które mieszczą się w kieszeni. Konieczność stosowania multimediów oraz nowoczesnych technik w kontekście np. nauczania historii dostrzegają i z sukcesem wprowadzają takie instytucje jak Muzeum Powstania Warszawskiego. Czy polska szkoła sprosta wyzwaniu, jakie niesie ze sobą era mobilnego internetu?" Polecam interesujący artykuł na stronie Edunews.pl
czwartek, 10 listopada 2011
Nowoczesne technologie w edukacji regionalnej
W prezentacji opublikowanej w SlideShare Szkoła Podstawowa w Bolesławcu prezentuje swoje dokonania. Szkoła ta zrealizowała projekt "Moja mała ojczyzna " w ramach akcji e-Twining. W projekcie brały udział szkoły z Francji i Litwy.
Publikacje regionalne
Poza zasobami cyfrowymi zachęcam do lektury książek i czasopism o tematyce regionalnej.
wtorek, 8 listopada 2011
Bitwa pod Ostrołęką rekonstrukcja
Przemarsz uczestników rekonstrukcji bitwy pod Ostrołęką.
„W obronie Ostrołęki szczególnie wsławił się 4 pułk piechoty, słynni "Czwartacy", dowodzeni przez gen. Ludwika Bogusławskiego. Pomimo nierozstrzygniętego wyniku bitwy ,(przed całkowitym rozbiciem uchronił Polaków w krytycznym momencie atak 4 baterii konnej podpułkownika Józefa Bema) bitwa powszechnie jest uważana za klęskę Polaków. W jej wyniku bowiem poważne straty (nieco ponad 6 tys. w tym prawie 2 tys. Poległych) poniosły najlepsze oddziały polskiej piechoty. Polegli m.in. generałowie Ludwik Kicki i Henryk Kamieński. Rosjanie stracili ok. 5 tys. ludzi. W efekcie bitwy armia polska straciła inicjatywę strategiczną i przeszła do defensywy.
W 1847 na osobiste polecenie Mikołaja I nad Narwią został wzniesiony pomnik upamiętniający rosyjskie zwycięstwo w bitwie. Został on rozebrany po odzyskaniu niepodległości przez Polskę.”
niedziela, 6 listopada 2011
Opowiadanie o Kurpiach z 1857 r.
W Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej opublikowano czasopismo pt."Czytelnia Niedzielna" nr 36 z 1857 r. Znajduje się tu m.in. opowiadanie pt. Kurpie. Czytelnicy dowiadują się o zajęciach, ubiorze i charakterze ludności kurpiowskiej oraz o męstwie, którym się odznaczyli podczas wojen ze Szwedami.
sobota, 5 listopada 2011
Edukacja regionalna - publikacje
Cyfrowa Biblioteka Narodowa
Głos Ziemi Ostrołęckiej : jednodniówka poświęcona pracy Stronnictwa Narodowego w pow. ostrołęckim : Ostrołęka, jesienią 1936 r.
Blog Zielonogórskiej Biblioteki Cyfrowej
W Blogu Zielonogórskiej Biblioteki Cyfrowej uzyskamy informacje nt. dostępnej kolekcji i planów na przyszłość.
piątek, 4 listopada 2011
Interesujący blog o Kurpiach
Zachęcam do lektury blogu Zdzisława Bziukiewicza Kurpie "Kurpiowska Puszcza Zielona". Muzeum Kurpiowskie w Wachu, które prowadzi Zdzisław Bziukiewicz z żoną Laurą zaprasza do obejrzenia eksponatów, proponuje lekcje z edukacji regionalnej i lekcje muzealne oraz warsztaty.
czwartek, 3 listopada 2011
Cyfrowa wersja Encyklopedii Powszechnej Orgelbranda
W Bibliotece Cyfrowej Politechniki Łódzkiej opublikowano "Encyklopedię powszechną z ilustracjami i mapami" S. Orgelbrandaq z 1901 r. W tomie 9 na s. 80 znajdziemy informacje nt. Kurpi. Zamieszczono również rysunki.
Kurpie wg Orgelbranda
"Kurpie, Kurpiki. Gałąź bujnego szczepu Mazurów, osiadła od wieków w puszczach Mazowieckich, ciągnących się od okolic miasta Ostrołęki ku granicom właściwym Litwy. Plemię to zamieszkawszy ogromnie puszcze , wyrobiło odpowiednio do ziemi która była mu ojczyzną właściwy charakter, gospodarstwo i sposób życia. Kurp mało mając ziemi plennej do uprawy, zwrócił całą swę uwagę na korzystanie z plonów, które puszcza dać mu mogła. Dlatego mniej był rolnikiem, a głównie łowcem i bartnikiem..."
Encyklopedyja Powszechna. T.16. Warszawa, 1985, s. 498
Reprint Encyklopedii Powszechnej opublikowanej 1 1864 r.
Encyklopedyja Powszechna. T.16. Warszawa, 1985, s. 498
Reprint Encyklopedii Powszechnej opublikowanej 1 1864 r.
Digitalizacja szansą dla popularyzacji regionaliów
Zapytacie, co ma wspólnego digitalizacja z Kurpiami i edukacją regionalną?
„Bezcenne zbiory archiwalne stanowiące dziedzictwo kulturalne ludzkości są bezustannie narażane na zniszczenie w wyniku klęsk żywiołowych, kradzieży, działalności wandali i procesu naturalnego starzenia. Obowiązkiem każdego pokolenia jest z jednej strony badanie naukowe zachowanego dorobku, a z drugiej - pozostawienie go w możliwie najpełniejszej postaci następnym generacjom. Obydwa te wymagania spełnia digitalizacja zasobów czyli przetwarzanie zachowanych dokumentów o uznanej wartości historycznej lub kulturalnej na ich cyfrowe surogaty. ”
Leśniewski Daniel : Digitalizacja zasobów bibliotecznych
piątek, 28 października 2011
Powitanie - Cudze chwalicie, swego nie znacie
Witam
Chciałabym, żeby blog był źródłem informacji o Kurpiach i Kurpiowszczyźnie. Mam zamiar zamieszczać wiadomości dotyczące historii i etnografii mieszkańców Puszczy Zielonej. Mam nadzieję, że blog będzie jednym z elementów edukacji regionalnej.
Chciałabym, żeby blog był źródłem informacji o Kurpiach i Kurpiowszczyźnie. Mam zamiar zamieszczać wiadomości dotyczące historii i etnografii mieszkańców Puszczy Zielonej. Mam nadzieję, że blog będzie jednym z elementów edukacji regionalnej.
Subskrybuj:
Posty (Atom)